Dingen die je moet weten over kleine dieren: Welke zijn geschikt als huisdier en hoe verzorg je ze?
15.05.2023 - Leestijd: 6 minuten
Miljoenen kleine dieren leven bij ons als huisdier. Vooral konijnen, cavia's of hamsters zijn populair bij gezinnen met kinderen. De verschillende diersoorten hebben andere behoeftes wat behuizing en voeding betreft. Hamsters, bijvoorbeeld, zijn uitgesproken solitaire dieren, terwijl konijnen en cavia's nooit alleen mogen worden gehouden omdat het zeer sociale dieren zijn. In het verleden maakten mensen soms de fout om cavia's en konijnen samen te houden als sociale partners. Maar eigenlijk hebben beide diersoorten een verschillende lichaams- en geluidstaal, zodat ze elkaar helemaal niet begrijpen.
Welke kleine dieren zijn geschikt als huisdier?
Bijzonder populair als huisdier zijn konijnen en hier vooral dwergkonijnenrassen zoals leeuwenkoppen, teddykonijnen of kleurdwergen. Opgelet: Dieren met zeer ronde, korte koppen hebben vaak gebitsproblemen en konijnen met een lange, pluizige vacht moeten goed worden verzorgd, zodat hun vacht niet klit. Het beste is om in een gespecialiseerde zaak navraag te doen alvorens een ras te kiezen.
De afzonderlijke caviarassen zoals rozet cavia’s of teddycavia’s verschillen voornamelijk in hun grootte, kleur en de textuur van hun vacht. Langharige cavia’s moeten regelmatig worden geborsteld en hun vacht moet van tijd tot tijd worden getrimd.
Zowel cavia’s als konijnen kunnen behoorlijk handtam worden en sommige vinden het ook fijn om geaaid te worden – maar daarvoor is er geen garantie. Beide soorten zijn vluchtdieren en worden absoluut niet graag opgetild. Daarom zijn ze alleen geschikt als huisdier voor iets oudere kinderen.
Hamsters zijn erg schattig, maar omdat ze nachtdieren zijn, zijn ze niet geschikt als huisdier voor kleine kinderen, omdat die allang in bed liggen als de hamsters wakker worden. Muizen zijn schattig, en dieren die geweldig zijn om naar te kijken, vooral omdat ze schuw en schichtig zijn. Gekleurde ratten daarentegen kunnen heel tam worden, ze zijn intelligent, volgzaam en er is interactie mogelijk.
Chinchilla’s en degoes mogen ook nooit alleen worden gehouden. Omdat ze veeleisend zijn om te houden, zijn ze niet geschikt voor beginners. Bovendien hebben ze veel plaats nodig.
Hoe de verschillende soorten kleine dieren te houden
Konijnen: Ze moeten ten minste in paren of groepen worden gehouden. Goede opstellingen zijn een gecastreerde reu en een teefje samen of twee gecastreerde reuen. Hoe meer dieren er worden gehouden, hoe meer ruimte er natuurlijk nodig is: twee dieren hebben minstens zes vierkante meter vloeroppervlak nodig. Meer ruimte – binnen of in een buitenverblijf – is natuurlijk altijd beter, want konijnen moeten kunnen huppelen en binky’s maken. Het hok moet gevarieerd ingericht sein. Konijnen zijn heel proper. Daarom is het niet ongewoon dat ze leren een plastic toilet voor kleine dieren te gebruiken. Als dit lukt, is er geen reden om ze niet binnen te laten rondlopen – maar verwijder dan wel giftige planten en kabels waar ze op zouden kunnen kauwen.
Cavia’s: Volwassen, gezonde dieren kunnen na voldoende gewenning het hele jaar door buiten worden gehouden. De leefruimte van twee tot vier cavia’s dient een vloeroppervlak te hebben van ten minste twee vierkante meter, en het oppervlak dient voor elk extra dier met ten minste 0,5 vierkante meter te worden vergroot. Cavia’s moeten ten minste per twee worden gehouden, beter nog in een kleine groep. Het houden van alleen vrouwelijke groepen of zogenaamde harems met een gecastreerde bok en meerdere wijfjes blijkt het beste te zijn. Het hok moet goed gestructureerd en gevarieerd zijn. In de zomer moeten de warmtegevoelige dieren kunnen beschikken over voldoende schaduwrijke plaatsen. Opgelet bij hokken buiten: Marters, vossen en roofvogels zijn caviavijanden, het hok moet dus veilig zijn voor indringers. De dieren graven en springen ook graag – het hok moet dus zo gebouwd worden dat ze niet kunnen ontsnappen.
Hamsters: Het zijn solitaire dieren, die hun territorium fel verdedigen tegen soortgenoten. Als huisdieren worden meestal goudhamsters of dwerghamsters gehouden. Ook al zijn de dieren klein, ze hebben een enorme bewegingsdrang; in het wild leggen ze meerdere kilometers per nacht af. De leefruimte dient 100 x 50 x 50 centimeter (L x B x H) groot te zijn en smalle tralies te hebben zodat de kleine dieren er niet doorheen kunnen glippen. Door verschillende verdiepingen in het hok te creëren, verbonden door ladders of hellingen, wordt het gevarieerd en biedt het meer ruimte voor de drukke dieren.
De bodem moet worden bedekt met een 20 cm dik, graafbaar strooisel voor kleine dieren, hennepstrooisel of een ander absorberend substraat gemengd met hooi en stro. Zo kunnen de nieuwsgierige dieren naar hartelust tunnels graven en bouwen zonder dat deze instorten en ze daardoor gevaar lopen.
Checklist voor de basisuitrusting
Knaagdieren en kleine dieren
- Hok, bassin of volière voor kleine dieren (let op de aanbevolen minimumafmetingen!)
- Vers hooi, voor de soort geschikt voer
- Drinkfles of waterbakje, stabiele voerbak (meerdere indien in groep gehouden)
- Per dier minstens een slaaphokje
- Gesloten hooiruif
- Strooisel voor kleine dieren
- Toilet voor kleine dieren
- Speciaal reinigingsmiddel voor het hok van kleine dieren
- Tunnels, boomwortels, hellingen en soortgelijke accessoires voor voldoende beweging
- Knaagmateriaal zoals onbedrukt karton (hamsters, muizen)
- Graafbak (voor hamsters en konijnen)
- Chinchillazand om te baden (hamsters)
Wat eten kleine dieren?
Kleine dieren en knaagdieren hebben specifieke voedingsbehoeften. Ze moeten de klok rond over vers hooi beschikken, want de dieren moeten altijd kunnen knabbelen. Met rauw voer slijten ze hun voortdurend groeiende tanden en bovendien hebben konijnen en cavia’s een maag met weinig musculatuur, die voortdurend moet worden gevuld om de spijsvertering te laten werken. Daarnaast is vers voedsel in de vorm van groenten of gras geschikt voor de meeste kleine diersoorten, maar ze moeten er langzaam aan wennen. Fruit mag slechts in zeer kleine hoeveelheden worden gegeven vanwege het hoge suikergehalte; degoes mogen bijvoorbeeld helemaal geen fruit krijgen. Informeer je vóór de aankoop over de voedingsbehoeften van de dieren.
Hygiëne en gezondheid
Aangezien konijnen, cavia’s of hamsters als huisdier op een – vergeleken met dieren in de vrije natuur – relatief kleine oppervlakte leven, is een zorgvuldige hygiëne erg belangrijk om de verspreiding van ziekten te voorkomen. Eenmaal per week dient het hok grondig te worden schoongemaakt en het strooisel volledig te worden vervangen. Voeder- en drinkbakjes moeten dagelijks met heet water worden gespoeld en de etensresten moeten worden verwijderd. Vooral bij hamsters moet de leefruimte regelmatig worden gecontroleerd op voedselresten, omdat ze graag voedsel verstoppen. Urine en uitwerpselen worden gewoonlijk in dezelfde hoek achtergelaten. Op deze plaats moet het vuil strooisel zoveel mogelijk elke dag door nieuw strooisel worden vervangen.Aangezien hamsters zich voornamelijk via geuren oriënteren, moet er altijd wat gebruikt strooisel overblijven.
Als de dieren slecht eten, kan er sprake zijn van gebitsproblemen – aarzel niet lang en breng ze naar de dierenarts. Diarree is ook een alarmsignaal en mag niet onbehandeld blijven.