Waarom spinnen katten? Als de huistijger bromt...
15.05.2023 - Leestijd: 5 minuten
Naast het „miauwen” met al zijn variaties, is het spinnen het bekendste geluid van huiskatten. In de regel klinkt het wanneer de huistijger ontspannen is of wordt gestreeld - dan begint hij plotseling te brommen als een kleine motor. Het merkwaardige daarbij: hoewel katten al zo lang onder één dak met mensen leven, is het nog steeds niet helemaal duidelijk wat het spinnen van katten eigenlijk betekent. Maar er zijn interessante aanwijzingen.
De oorsprong: hoe kunnen katten spinnen?
Het spinnen is een aanhoudend geluid met een lage frequentie. Het geluid komt tot stand door een constante geluidsgeneratie tijdens inademing en uitademing; een techniek die andere dieren niet kunnen beheersen en die alleen bij het uitademen bromgeluiden kan produceren. Bij huiskatten ligt deze frequentie ruwweg tussen 16 en 28 hertz bij het uitademen en 27 tot 40 hertz bij het inademen. Door de luchtstroom te onderbreken, ontstaan tussen de 20 en 30 trillingen per seconde. Het spinnen zelf duurt enkele seconden tot enkele minuten, gelijkmatig en zonder pauze. De „maat” voor het spinnen wordt waarschijnlijk aangegeven door een zogenaamde neurale oscillator in de hersenen van de kat, die gelijkmatige zenuwimpulsen afgeeft. Met welk orgaan het spinnen precies wordt gegenereerd, is echter nog steeds de vraag onder experts.
Er zijn verschillende theorieën:
- Strottenhoofd: de stemplooien in het strottenhoofd worden ritmisch ontspannen en gespannen door spierimpulsen, de trilling van de stemspleet klinkt als een geluid.
- Tongbeen: de adem strijkt langs het bot dat de tong en de schedel verbindt; deze trilling zorgt voor het geluid.
- Pseudo-stembanden: een derde theorie gaat ervan uit dat de oorsprong van het spinnen huidflappen in de buurt van de stembanden zijn, die het spinnende achtergrondgeluid door ademhaling zouden kunnen genereren.
- Bloedcirculatie: het is nogal onwaarschijnlijk dat het spinnende geluid wordt veroorzaakt door een holle ader die langs het middenrif en de bloedbaan van de kat loopt.
Het is in ieder geval een resonantie-effect dat ontstaat wanneer de kat ademt, maar kan uiteraard bewust of onbewust door het dier worden geactiveerd. Huiskatten zijn trouwens niet de enige spinnende dieren: sluipkatten (die geen katten zijn, maar mongoesachtige dieren), gordeldieren met bruine haren, hyena’s en sommige – niet alle! – grote katten zoals cheeta’s zijn ook spinners in het dierenrijk. Er is echter nog niet onderzocht of ze om dezelfde redenen spinnen als huiskatten.
Spinnen katten alleen bij mensen?
Het kreunen met zijn ontelbare betekenisnuances doen volwassen katten alleen bij mensen. Het spinnen daarentegen doen ze ook onderling en alleen, het maakt deel uit van hun leven.
Zelfs kittens spinnen terwijl ze van hun moeder drinken. De moederkat spint ook: het spinnende geluid van de kleintjes laat de moeder zien dat alles in orde is met het nageslacht. De kleine katjes worden door het moederlijke spinnen gekalmeerd. Volwassen katten die met elkaar bevriend zijn, spinnen naar elkaar als ze elkaar verzorgen. Jonge katten spinnen en moedigen mensen of oudere katten aan om te spelen. Af en toe spint een dominante kat en nadert een kat met een lagere rang met vriendelijke bedoelingen. Spinnen kan onder katten ook worden gebruikt elkaar te sussen.
Ook als de kat iets plezierigs wordt beloofd – bijvoorbeeld dat het bijna etenstijd is – kan een tevreden spinnen aan het enthousiasme voorafgaan. Tenslotte gebruiken katten spinnen, vergelijkbaar met mauwen, om met hun mensen te communiceren. Wij mensen reageren positief op het spinnen – de slimme kat kan het specifiek gebruiken voor bevestiging of manipulatie. In stressvolle of pijnlijke situaties spinnen katten zelfs zonder dat er iemand luistert. Naast het uiten van welzijn, is spinnen een bijna universeel toepasbaar geluid. Katten kunnen tegelijkertijd spinnen en miauwen, veel katten spinnen zelfs terwijl ze zich diep ontspannen en slapen.
Wat is de betekenis van het spinnen van de kat?
Waarom katten spinnen is niet gemakkelijk te beantwoorden. In alle situaties waarin huistijgers spinnen, is er echter een gemeenschappelijke factor te vinden: ontspanning. Het hoeft niet per se met welzijn te maken te hebben, maar het is meestal wel het geval: de drinkende kitten die zich veilig voelt bij zijn moeder, de huistijger die graag geaaid wordt, katten die elkaar schoonmaken – ze drukken met het spinnen allemaal tevredenheid uit. In een angstaanjagende of stressvolle situatie probeert de kat zichzelf te kalmeren door te spinnen. Net als gapen is spinnen ook besmettelijk: als een van de aanwezige katten ermee begint, zullen de anderen dit voorbeeld volgen.
Is spinnen een manier om zichzelf te reinigen?
In feite wordt aangenomen dat het spinnen katten niet alleen kalmeert, maar dat het ook tastbare medische voordelen heeft. Het geluid zorgt ervoor dat het hele lichaam van de kat gelijkmatig trilt. Deze trillingen kunnen een ondersteunend effect hebben op de genezing of gezondheid van organen en botten. Omdat het spinnen constant mechanische impulsen genereert die de spieren activeren en de stofwisseling en de vorming van nieuwe cellen stimuleren. Dit verhoogt de dichtheid van de botten en versterkt het skelet.
Dit is een zeer praktische oplossing voor katten: in vergelijking met andere dieren die de hele dag rondrennen en waarvan het lichaam van nature constant in beweging is, bestaat het dagelijkse leven bij katten voor een groot deel uit stilliggen en sluimeren. Naast de communicatieve functie heeft spinnen een nuttig trainingseffect voor het organisme.
Niet alleen de kat zelf profiteert van zijn vermogen om te spinnen: als kattenbezitter kun je ook indirect profiteren van de aanwezigheid van je spinner. Het ritmische geluid heeft een zeer kalmerend effect op mensen, het kan symptomen van stress verlichten en zelfs helpen bij slaapstoornissen, bijvoorbeeld wanneer de kat zich ‘s nachts op het kussen heeft gevlijd. Een bloeddrukverlagend effect is ook medisch bewezen. Spinnen is dus altijd goed – zowel voor katten als mensen!
