Honden op een diervriendelijke manier bezighouden en uitdagen

De termen bezigheid en uitdaging worden in deze context vaak te letterlijk genomen. Het gaat er niet om dat je hond bezig blijft totdat hij moe is. In het Engels wordt hiervoor de mooie term „canine enrichment“ gebruikt – het draait om het verrijken van het hondenleven. Het betekent dat je de dagelijkse routine van je viervoeter vult met opties die hem in staat stellen om zich binnen zijn natuurlijke gedragsrepertoire te ontwikkelen. Het oefenen van natuurlijk gedrag behoort namelijk tot de basisbehoeften van je hond.

Honden blijven tot op hoge leeftijd nieuwsgierige dieren die in staat zijn om verbazingwekkende probleemoplossingsstrategieën te ontwikkelen. Als we hun cognitieve vaardigheden niet stimuleren, zullen ze achteruitgaan. Dit is precies waar mentale uitdaging om draait – je viervoeter confronteren met taken die hij mag oplossen. Integreer kleine „challenges“ in het dagelijks leven van je hond.

Daarvoor zijn hondenspellen thuis net zo geschikt als activiteiten in de natuur: neuswerk, apporteerspelletjes, intelligentie- en behendigheidsspellen, zoekspelletjes, verstopspelletjes en elke trainingssituatie die je hond de vrijheid geeft om na te denken en zijn eigen handelingsmogelijkheden te kiezen.

Wat bijzonder is aan de probleemoplossingsstrategieën van honden, is dat ze vaak gericht zijn op samenwerking met mensen. Honden vragen actief om hulp van hun baasje en kunnen menselijke gezichtsuitdrukkingen en gebaren uitstekend interpreteren. Daarom is spelen met honden zo leuk!

Maar mentale uitdaging is niet alleen leuk, het houdt je hond ook mentaal fit: er zijn aanwijzingen dat regelmatige bezigheid en cognitieve stimulatie de ontwikkeling van dementie-achtige symptomen op latere leeftijd kunnen vertragen en verminderen.

Twee factoren bepalen hier in grote mate het antwoord: de gezondheidstoestand en de leeftijd van je viervoeter. Een veelvoorkomende misvatting is dat seniorhonden gespaard moeten worden. Natuurlijk hoeft een grijze snuit geen topsportprestaties te leveren, maar te weinig beweging kan ertoe leiden dat spieren afnemen en gewrichten onvoldoende worden bewogen. Het draait om de juiste balans.

Ook het tegenovergestelde is niet ideaal – zelfs niet voor jonge, energieke honden. Het doel is niet om je hond volledig uit te putten, maar hem op een diervriendelijke manier te laten bewegen. Vaak is een lange wandeling in de natuur – het liefst zonder lijn – al voldoende. Gezonde honden rennen misschien ook graag naast de fiets of genieten van een verkoelende zwemsessie.

Een gelukkig hondenleven omvat ook contact met soortgenoten. Als een tweede hond geen optie is, is het belangrijk dat je hond op een andere manier viervoetige speelkameraadjes vindt. Ook de communicatie en het sociale gedrag tussen honden moeten namelijk geoefend worden!

Besteedt je hond te weinig tijd met soortgenoten, dan kan hij hun lichaamstaal verkeerd interpreteren en reageren met angst of agressie. Tip: Als je in je omgeving geen geschikte honden kent, is het de moeite waard om eens in sociale netwerken te kijken. In bijna elke regio zijn hondenclubs en -groepen te vinden die samen activiteiten organiseren.

Je hond is ras-specifiek uitgedaagd als hij activiteiten kan uitvoeren waarvoor hij oorspronkelijk gefokt is. Omdat dit vaak niet mogelijk is, ligt het aan jou om een geschikt alternatief te vinden. Een Retriever zal bijvoorbeeld waarschijnlijk genieten van apporteerspelletjes zoals dummytraining, een Husky van trekhondensport en een herdershond van een potje Treibball. Vaak helpt het ook om een speelafspraak te maken met een hond van hetzelfde ras. Windhonden houden bijvoorbeeld van speelse renwedstrijden, Terriërs van graafspellen met veel show-knorren en Boxers van bal- en trekspelletjes.

Bij sommige werkhondenrassen is het echter erg moeilijk om een echt alternatief te vinden. Herdershonden willen bijvoorbeeld zelfstandig een kudde en territorium bewaken, wat in de meeste situaties niet haalbaar is. In het belang van het dier zou je de aanschaf van zo’n ras moeten heroverwegen als je hem geen passend leven kunt bieden.

Krijgt een hond te weinig mentale stimulatie of is hij door te veel activiteit constant overprikkeld, dan zal dit vroeg of laat merkbaar zijn in zijn gedrag. Interessant genoeg zijn de symptomen van verveling en frustratie vaak hetzelfde als die van overbelasting en overstimulatie.

Deze gedragingen kunnen wijzen op verveling of overbelasting:

• Je hond is hyperactief en kan moeilijk tot rust komen.
• Hij blaft voortdurend zonder duidelijke reden.
• Hij is overdreven aanhankelijk.
• Hij gedraagt zich impulsief, is prikkelbaar en heeft weinig geduld.
• Hij luistert niet meer naar je en zoekt zelf avontuur.
• Hij likt of bijt obsessief aan zijn poten of andere lichaamsdelen.
• Hij vernielt of kauwt op meubels en voorwerpen.
• Hij vertoont stereotiep gedrag, zoals achter zijn eigen staart jagen.
• Hij is lusteloos en lijkt neerslachtig.
• Hij heeft een gebrek aan eetlust of juist een overmatige eetlust.
• Hij ontwikkelt nieuwe angsten en herstelt slecht van stressvolle situaties.

Belangrijk: Uiteraard kunnen medische redenen deze gedragingen veroorzaken. Neem bij twijfel altijd contact op met je dierenarts.

Een eenduidig antwoord is niet mogelijk, omdat de behoeften per ras – en per individuele hond – sterk verschillen. Wat wél belangrijk is: plan vaste momenten in je dag in voor je viervoeter. Drie wandelingen per dag, die samen minstens twee uur duren, zijn een goed begin. Reserveer ook tijd voor speelmomenten en vertrouw op je gevoel. En vergeet vooral de knuffelmomenten niet! Lui zijn staat namelijk hoog op de lijst van hondenhobby’s: je viervoeter slaapt gemiddeld 12-14 uur per dag. Al die belevenissen moeten immers verwerkt worden!