Apporteren voor honden – Stap-voor-stap-handleiding

De meeste (maar niet alle) honden vinden het makkelijk om achter een voorwerp aan te rennen, omdat dit onderdeel is van hun jachtinstinct. De hond probeert de „vluchtende prooi“ te grijpen, vast te houden en te doden. Maar bij dit instinctieve gedrag ontbreekt vaak het laatste, cruciale onderdeel om echt van apporteren te kunnen spreken: het terugbrengen van de prooi naar het baasje.

Zomaar achter een stok aanrennen en hem vervolgens „slopen“, of proberen te voorkomen dat de hond de stok loslaat in een trekspelletje, heeft weinig te maken met correct apporteren.

Correct getraind apporteren is een geconcentreerde, diervriendelijke en serieuze taak voor de hond die veel voordelen biedt.

Tot de natuurlijke instincten van honden behoren snelheid, jagen, vangen en terugbrengen van prooien. Sommige rassen zijn hier speciaal voor gefokt. Voor jachthonden is apporteren dan ook de perfecte manier om hun oergedrag op een gecontroleerde manier te benutten.

De voordelen van apporteren:

• Het versterkt de band tussen mens en hond: Mensen leren hun eigen lichaamstaal en die van hun hond beter begrijpen. De communicatie verfijnt bij elke gezamenlijke oefening. Bovendien werkt de hond actief samen met zijn baasje.
• Het versterkt jouw positie als „roedelleider“: Jij start en beëindigt de apporteertraining. Je hond moet de prooi naar jou brengen en afgeven. Hij moet zich dus aan regels houden en jou als leider erkennen. Dit is anders dan bij spelletjes waarbij de hond jou uitdaagt om achter hem en zijn speeltje aan te rennen.
• Het is een fysieke en mentale uitdaging op een diervriendelijke manier: Apporteren zorgt voor voldoende beweging en stelt honden in staat hun natuurlijke jachtinstinct op een gecontroleerde manier te beleven. Daarnaast prikkelt het apporteren ook mentaal, omdat de hond een taak krijgt om op te lossen.
• Het traint gehoorzaamheid en impulscontrole op een speelse manier: Apporteren ondersteunt de opvoeding van de hond op een leuke manier. Een basisgehoorzaamheid is wenselijk, maar met apporteren kan deze verder versterkt worden. Vooral het trainen van rust en concentratie tijdens het wachten profiteert ervan.

In principe kunnen alle honden plezier beleven aan apporteren. Er zijn echter bepaalde rassen die er speciaal voor gefokt zijn, zoals honden die zijn geselecteerd om geschoten wild op te sporen en terug te brengen. Dit zijn onder andere:

• Retriever: De naam zegt het al: apporteren is deze honden met de paplepel ingegoten. „To retrieve“ betekent „terugbrengen“. Hun oorspronkelijke taak was het opsporen en terugbrengen van geschoten klein- en watervogels naar de jager.
• English Springer Spaniel: Tegenwoordig is de Spaniel een populaire gezinshond, maar hij heeft nog steeds de eigenschappen van een jachthond in zich. Vroeger spoorde hij betrouwbaar de prooi van de jager op en bracht deze terug. Met apporteren kan hij op speelse wijze zijn oorspronkelijke taak uitoefenen.
• Australian Shepherd en Border Collie: Deze herdershonden hebben veel beweging en mentale uitdaging nodig. Ze zijn extreem intelligent en dol op spelletjes. Apporteren is een uitstekende manier om deze honden fysiek en mentaal bezig te houden en voor afwisseling te zorgen.
• Setter en Pointer: Ook deze hondenrassen werden oorspronkelijk gefokt om hun baasjes te helpen bij de jacht. Ze zijn loyaal en hebben een sterk verlangen om te plezieren („will to please“). Hierdoor zijn ze ideaal voor gezinnen. Tijdens apporteerspelletjes zijn ze enthousiast en toegewijd.

Begin met het kiezen van een geschikt apporteervoorwerp. Een stok is om verschillende redenen niet ideaal: het motiveert niet genoeg, kan een aanzienlijk risico op verwondingen opleveren en stimuleert kauwgedrag. Gebruik nooit het gewone speelgoed van je hond!

Een uitstekend apporteervoorwerp, vooral voor honden die nog weinig interesse in apporteren tonen, is een voer-dummy met een handlus. Je kunt ook andere stevige apporteervoorwerpen gebruiken, zoals een apporteerblok, vooral als je hond al een enthousiaste „jager“ is.

Met nieuwe apporteervoorwerpen leert je hond het verschil tussen een serieuze oefening en puur spel, waarbij hij zelf de leiding mag nemen. Daarnaast heb je nodig:

•  Een lange trainingslijn (sliplijn)
•  Beloningssnoepjes die smakelijk zijn maar niet dik maken

In de professionele hondensport worden apporteervoorwerpen met voorgeschreven materialen en gewichten gebruikt. Deze worden „bringholz“ genoemd. Bij dummytraining apporteren honden gestandaardiseerde jachtattributen.

In principe is alles geschikt wat goed in de hondenbek past en geen risico op verwondingen oplevert. Het moet aantrekkelijk zijn voor de hond. Tennisballen zijn minder geschikt, omdat ze op de lange termijn het tandglazuur kunnen beschadigen.

Doelen van de training:

• Opnemen van het apporteervoorwerp op commando
• Terugbrengen van het voorwerp
• Afleggen of overhandigen van het apporteervoorwerp aan de begeleider

Als je begint met apporteren, is het belangrijk om niet te veel tegelijk van je hond te verwachten. De training verloopt in meerdere stappen. Het doel van de eerste oefening is om je hond te leren dat hij het voorwerp pas mag oppakken na een commando.

Maak de dummy interessant voor je hond. Vul de voer-dummy met lekkernijen terwijl je hond toekijkt en geef hem alvast een klein stukje als voorproefje. Of speel met het apporteervoorwerp zonder dat je hond mee mag doen. Pas als je zeker weet dat je hond gefocust is op het apporteervoorwerp, lijn je hem aan met een lange lijn en gooi je de dummy een paar meter verderop. Zorg ervoor dat de lijn nog voldoende speling heeft en niet strak komt te staan.

Train het liefst binnenshuis of in de tuin, zodat er weinig afleiding is.

Sta niet toe dat je hond direct achter het voorwerp aan sprint, maar laat hem eerst zitten. Geef dan het commando „Breng!“ en laat hem de dummy halen.

Voor veel honden en hun baasjes begint nu het moeilijkste deel van de training, want niet elke hond wil de „prooi“ vrijwillig terugbrengen of afgeven.

Zodra je hond de dummy heeft opgepakt, beloon je hem uitbundig voor deze prestatie. Lok hem naar je toe – indien nodig begeleid je hem zachtjes met de lijn. Als hij de dummy bij je heeft gebracht, prijs hem eerst voor het terugbrengen en vasthouden van het voorwerp. Je hoeft het niet meteen af te pakken.

Gebruik het commando „Geef!“ of „Los!“ en steek je hand naar de dummy uit. Laat je hond het apporteervoorwerp los, dan beloon je hem direct met een lekkernij. Bij een voer-dummy kun je een snoepje eruit halen, of nog beter: laat je hond zelf een snoepje uit de dummy likken.

Mocht hij de volgende keer ervandoor gaan met de voer-dummy om zelf bij de lekkernijen te komen, dan is dat geen ramp – het helpt zelfs in het leerproces. Zo leert je hond dat hij alleen toegang krijgt tot het voer als hij de dummy bij jou brengt.

Heb geduld en raak niet gefrustreerd als de training niet meteen vlekkeloos verloopt. Met geduld en consequent oefenen wordt ook jouw onwillige of onstuimige hond een apporteer-expert. Zo kun je apporteren als een leuke afwisseling in je dagelijkse wandelingen integreren.

Laat je hond zitten en meekijken terwijl je de voer-dummy verstopt. Indien nodig, lijn je hem vast aan een boom. Leg de dummy op een verborgen plek in het bos en loop vervolgens terug naar je hond. Geef daarna het commando „Zoek!“ of „Breng!“ om hem op zoek te laten gaan.

Je kunt je hond in het begin begeleiden en helpen. Prijs hem als hij de dummy heeft gevonden en lok hem naar je toe om het voorwerp af te geven. Beloon hem door hem direct uit de dummy te laten eten.

De natuurlijke drang om iets terug te brengen, is bij veel puppy’s al aanwezig zonder enige training of aanmoediging. Ze willen beziggehouden worden en brengen je spontaan schoenen, sokken of andere voorwerpen die eigenlijk niet in hun bek thuishoren. Dit natuurlijke gedrag vormt een uitstekende basis om op voort te bouwen.

Je kunt je puppy al vanaf zes weken leeftijd spelenderwijs leren apporteren. Pas echter de duur van de trainingssessies aan de leeftijd van je hond aan. Bij puppy’s moeten de oefeningen kort en speels zijn om overbelasting van de gewrichten te voorkomen en te zorgen dat ze niet te snel moe worden. Bovendien kunnen jonge honden zich nog niet lang concentreren.

Wil je een volwassen hond apporteren aanleren, dan is vaak wat meer geduld nodig. Vooral als je hond al gewend is aan trekspelletjes met zijn „prooi“ en tijd nodig heeft om te begrijpen dat hij deze nu moet afgeven. Toch is het nooit te laat om iets nieuws te leren.

Het trainingsproces blijft in grote lijnen hetzelfde, ongeacht de leeftijd. Belangrijk is dat je hond uitgerust en alert is voordat je met de training begint. Train nooit tot hij volledig uitgeput is of geen interesse meer toont. Eindig liever met een positieve ervaring en houd de sessies kort en effectief in plaats van één lange training.

Als je hond het apporteren al goed beheerst en toe is aan een nieuwe uitdaging, kun je het moeilijkheidsniveau verhogen. Vergroot de afstand waarover je het apporteervoorwerp gooit. Gooi het voorwerp niet altijd recht vooruit, maar ook eens opzij of achter je. Gevorderde honden kunnen meerdere dummy’s achter elkaar ophalen. Je kunt een rij dummy’s op de grond leggen en je hond met handgebaren in de juiste richting sturen. Vooral intelligente rassen vinden dit soort geavanceerde oefeningen leuker en uitdagender dan standaard apporteren.

Zelfs onder jachthonden zoals Retrievers zijn er honden die weinig interesse in apporteren tonen. Je kunt proberen ze te motiveren door altijd een voer-dummy te gebruiken. Begin met een vangspel om je hond enthousiast te maken. Gooi de dummy in de lucht, vang hem zelf met enthousiasme op en trek hem over de grond om de speeldrang van je hond aan te wakkeren. Lok je hond uit tot interactie en moedig hem aan om mee te doen.

Voor de eerste stappen is het al voldoende als je hond de dummy oppakt. Prijs hem uitvoerig voor deze actie. Herhaal deze oefening een paar keer voordat je verdergaat naar de volgende fase van het apporteren.

Wil je hond écht niet apporteren, dwing hem dan niet. Zoek liever een andere bezigheid die beter bij hem past, zoals agility of dogdancing.

Naast een gebrek aan interesse in apporteren kunnen zich ook andere problemen voordoen. Sommige honden raken tijdens het spel te opgewonden en zijn daarna moeilijk te kalmeren. Vooral puppy’s en jonge honden kunnen na bepaalde oefeningen juist drukker worden dan daarvoor. Bij een energieke hond is het daarom verstandig de trainingssessies tot enkele minuten te beperken. De focus moet liggen op een rustige en gecontroleerde terugkeer, niet op het zo snel mogelijk najagen van het apporteervoorwerp. Zorg er ook voor dat je hond pas na jouw commando begint te rennen.

Een ander veelvoorkomend probleem is de onwil om het apporteervoorwerp los te laten of af te geven. Laat je niet verleiden om achter je hond aan te rennen, want dat moedigt hem alleen maar aan om het voor zichzelf te houden. Blijf in plaats daarvan geduldig en positioneer jezelf lichtjes zijwaarts in plaats van frontaal tegenover je hond. Ga bij voorkeur op ooghoogte door in de hurkzit te gaan. Grijp niet te snel naar het apporteervoorwerp, maar wacht tot je hond het vrijwillig loslaat. Beloon hem dan uitgebreid, zodat hij begrijpt dat dit het gewenste gedrag is.

Vier apporteerregels: Onthoud deze goed!

• Het apporteervoorwerp is geen gewoon speelgoed, maar een trainingsobject. Zodra de apporteertraining voorbij is, wordt het meteen opgeborgen.
• Jij bepaalt wanneer het apporteren begint en eindigt. Laat je hond nooit doorgaan totdat hij er geen zin meer in heeft, maar stop op tijd – namelijk op het moment „dat het het leukst is“. Daarnaast mag je hond niet direct achter het voorwerp aan rennen zodra je het gooit. Pas op jouw commando mag hij vertrekken.
• Een hond die weinig interesse in apporteren toont, kan het beste hongerig getraind worden met een voer-dummy.
• Dwing je hond nooit met geweld of dwang om te apporteren! Er zijn honden die apporteren simpelweg nooit leuk zullen vinden. Voor hen zijn er tal van andere geschikte en diervriendelijke activiteiten. Ook bij oudere honden met artrose is apporteren slechts beperkt geschikt. Houd in dat geval de afstand klein of kies een andere vorm van bezigheid. Het allerbelangrijkste is dat je hond plezier beleeft aan apporteren. Dan wordt het een geweldige activiteit die jullie band nog sterker maakt!